Ik wil meer weten over energiezuinig wonen in een erfgoedpand

Bij erfgoedpanden denk je misschien aan kerken en kastelen, maar het gaat zeker ook over hoeves, arbeiderswoningen, fabrieken, pastorieën, winkels, scholen, ... die vaak nog dagelijks worden gebruikt. Veel van deze gebouwen bestaan al honderden jaren en zijn daarom vanuit circulair oogpunt erg duurzaam, dit door de levensduur én het hergebruiken van materialen. Deze duurzaamheid kan zich ook vertalen in het energieverbruik van bewoners of gebruikers.

Vandaag zijn duurzaamheid en energiezuinig wonen zeer actueel. Eigenaars van erfgoedgebouwen willen daarom de huidige trend van energetische ingrepen volgen. Denk maar aan het vernieuwen van buitenschrijnwerk en plaatsen van zonnepanelen en gevelisolatie. Voor gewone gebouwen een goede oplossingen, voor erfgoedpanden echter vaak nefast. Wanneer deze ondoordacht worden uitgevoerd, kunnen deze ingrepen de belangrijke erfgoedwaarden van dit soort gebouwen namelijk sterk aantasten .

Wat kan ik doen?

Toch is het zeker mogelijk om deze erfgoedpanden energetisch te verbeteren én hierbij de erfgoedwaarden te respecteren! Om eigenaars hierbij beter te kunnen begeleiden, publiceerde het Netwerk Onroerend Erfgoed in samenwerking met CO₇ en andere IOED’s een nieuwe infofolder over het verduurzamen van erfgoedpanden. Deze is nu ook te vinden op onze website!

De aanbevelingen in de folder vertrekken vanuit het idee dat elk gebouw uniek is en ingrepen bestaan uit maatwerk. Waar zit de belangrijkste erfgoedwaarde van een gebouw en waar en welk soort zijn ingrepen zijn mogelijk? Daarnaast moet ook de afweging worden gemaakt welk soort ingrepen de grootste energiewinst opleveren en in welke volgorde deze best worden uitgevoerd. Hieronder zetten we alvast de hoofdlijnen op een rijtje en geven we nog enkele interessante links mee:

• Dakisolatie: Een niet geïsoleerd dak zorgt voor 30% energieverlies! Hier kan je dus de meeste winst op halen door te isoleren. Meer lezen over het isoleren van je dak zonder de erfgoedwaarde te schaden? Lees het hier. TIP: Op Fluvius Dakinzicht zie je de isolatiegraad van alle daken in je buurt. 
• Muurisolatie: Niet geïsoleerde muren zorgen voor 20% energieverlies! Isoleren aan de buitenzijde zorgt voor het verdwijnen van de erfgoedwaarde en is dus vaak niet mogelijk. Binnenisolatie kan een even goed alternatief bieden en zorgt dat je de fierheid en eigenheid van het erfgoedpand kan bewaren. 
• Schrijnwerk: Ramen en deuren zorgen voor 15% energieverlies! Voor het vervangen van schrijnwerk bij erfgoedpanden zijn er voldoende alternatieven naar gelang situatie en aanwezige erfgoedwaarde. Meer lezen over schrijnwerk bij erfgoedpanden?
• Installaties: Door het aanpakken van je technische installaties kan je zo’n 7 à 15% energie besparen! Zonnepanelen, verwarmen, ventilatie… zijn voorbeelden van technische installaties. TIP: Met de Zonnekaart Vlaanderen kom je te weten hoe jouw dak scoort voor zonne-energie en waar je het best je zonnepanelen plaatst voor een zo optimaal mogelijke zoninstraling.

Staat jouw erfgoedpand op de vastgestelde inventaris bouwkundig erfgoed of is het beschermd als monument? Dan kan je voor deze energetische ingrepen beroep doen op de financiële ondersteuning van het Agentschap onroerend erfgoed, zoals verschillende soorten premies voor beschermd onroerend erfgoed en de erfgoedlening. Voor allerhande algemene (ver)bouwpremies kan je ook terecht op de website van het lokaal energiehuis. TIP: laat aan de adviseur weten dat het over een erfgoedpand gaat.

Waar kan ik terecht met vragen?

Voor de eerste stappen van de verduurzaming van jouw erfgoedpand kan je steeds terecht bij de consulent bouwkundig erfgoed van CO₇. Wij helpen je dan verder op weg! Je kan ook alvast een kijkje nemen in onze inspiratiegids.

Vervolgens laat je bij het uitvoeren van de energetische ingrepen aan jouw erfgoedgebouw het best bijstaan door een specialist die  de waardes van het pand respecteert. Een ander hulpmiddel is het Energieadvies Onroerend Erfgoed dat recent werd gelanceerd door het Agentschap Onroerend Erfgoed. Dit is een gratis aanvullend advies op het EPC, specifiek ontwikkeld voor beschermd onroerend erfgoed. Architecten en aannemers kunnen verder ook terecht bij het Erfgoedenergieloket en het WTCB.