Stemmen uit het Verleden is de huidige naam voor een verzameling dialectbanden die in de loop van de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw aan de Universiteit Gent tot stand is gekomen op initiatief van de professoren Willem Pée en Valeer Vanacker.  Zij namen het initiatief om bandopnemingen te maken voor elke plaats in Vlaanderen. De collectie bevat 783 banden voor 550 plaatsen, vooral in Frans-, West- en Oost-Vlaanderen; de oudste spreker (uit Bossuit) is geboren in 1871. De banden bevatten de levensverhalen van honderden sprekers geboren omstreeks de eeuwwisseling van de 19^de en de 20^ste eeuw met unieke getuigenissen van Vlaamse IJslandvaarders, verhalen over de opkomst van fietsen, auto’s, elektriciteit enz. De verzameling werd bovendien samengevoegd met opnames van het Nederlandse Meertens Instituut (Nederlandse Dialectenbank). Beide collecties vormen samen dé referentie voor  een overzicht van de authentieke dialecten in het Nederlandse taalgebied.

De hele verzameling is nu gedigitaliseerd. Verschillende opnames zijn daarenboven voorzien van handige geschreven samenvattingen in het Algemeen Nederlands. Je kan op de kaart zoeken naar plaatsen en daarvan de opname laten afspelen. Zoek je fragmenten over een specifiek onderwerp? Zoek dan beter op thema of op samenvatting. De zoekopdracht ‘legerdienst’ levert je bijvoorbeeld alle opnames op waarin dit thema aan bod komt.De hele verzameling is nu gedigitaliseerd en de meeste opnames zijn voorzien van handige geschreven samenvattingen in het Algemeen Nederlands.

Zoek op de kaart

Zoek op plaats/inhoud

1. De kaart

Via de functie zoeken op de kaart, worden alle opnames weergegeven op een digitale kaart. Door te scrollen, zoom je in en kan je een opname naar keuze aanklikken. Een kader met info geeft je een eerste indruk van de gespreksinhoud. Je kan de opname beluisteren, of een andere zoeken. De kaart geeft je meteen een beeld van welke opnames er bestaan in je eigen (of een bepaalde) buurt!

2. De zoekfunctie

Naast de kaart, kan je de collectie ook doorzoeken met de  zoekfunctie. Die gebruik je om gericht opnames van een specifieke plaats te zoeken, of om inhoudelijk te zoeken naar onderwerpen en thema’s die in de opnames aan bod komen. Kies de optie ‘plaats’, ‘thema’ of ‘samenvatting’ en voer een zoekterm in. De keuzelijst toont je in welke opnames jouw term voorkomt.

• Met plaats zoek je naar opnames uit een bepaalde stad of dorp.
• Met thema zoek je naar fragmenten uit opnames met een bepaald onderwerp.
• Met samenvatting doorzoek je alle samenvattingen van de opnames met jouw zoekterm.

Jokertekens bij zoeken op trefwoord:

[zoekopdracht] => [resultaat]

melk boter => alle opnames waar keyword ‘melk’ EN ‘boter’ voorkomt

melk OR boter => alle opnames waar keyword ‘melk’ OF ‘boter’ voorkomt

zuivel !melk => alle opnames waar keyword ‘zuivel’ (of onderliggende keywords) en NIET ‘melk’ voorkomt

wereldoo* => alle opnames waar een keyword voorkomt dat begint met ‘wereldoo’

*appel* => alle opnames waar een keyword voorkomt dat het woord ‘appel’ bevat

“Eerste Wereldoorlog” => gebruik “-tekens om keywords te omschrijven waarin spaties voorkomen

3. Trefwoorden

Een heleboel vrijwilligers hebben alle opnames in het verleden voorzien van trefwoorden om de collectie thematisch te kunnen doorzoeken. Omdat de trefwoorden niet gestandaardiseerd waren, was de thematische doorzoekbaarheid aanvankelijk echter niet optimaal. Doordat bij de ene band bijvoorbeeld ‘Wereldoorlog I’ stond en bij de andere ‘Eerste Wereldoorlog’, was het lang niet evident de collectie efficiënt te doorzoeken. Er is daarom een gestandaardiseerde trefwoordthesaurus ontwikkeld, die hiërarchisch is opgebouwd en ook voorzien is van alternatieve termen.

Gaandeweg worden de oude trefwoorden nu vervangen door nieuwe, gestandaardiseerde trefwoorden. Daarnaast noteren we nu ook tijdsindicaties bij de trefwoorden, zodat je meteen de relevante geluidspassage kunt vinden en beluisteren, en je dus niet door de hele opname moet. Voorlopig zijn er al 302 opnames thematisch doorzoekbaar aan de hand van de gestandaardiseerde trefwoorden. De andere opnames zullen in de toekomst onder handen genomen worden, maar in de tussentijd zijn ook die opnames thematisch doorzoekbaar aan de hand van de oude, niet-gestandaardiseerde trefwoorden.

Op 15 september 2021 werden de nieuwe zoekmodules voorgesteld op het symposium Stemmen uit het Verleden, een symposium over oraal erfgoed. De bijhorende brochure kan hier gevonden worden.

4. Samenvattingen

Om de inhoud van de opnames voor iedereen toegankelijk te maken, hebben een heleboel vrijwilligers zich ingezet om van zoveel mogelijk opnames een korte inhoud te maken in het Algemeen Nederlands. Die kan je openklikken en meevolgen als je een opname hebt opgezocht via de zoekfunctie.
Een leuk extraatje: Je kan er ook voor kiezen om de opname niet helemaal af te spelen, maar om meteen het thema of de passage die jou interesseert af te spelen. Dat doe je door op de luidsprekertjes te klikken in de korte inhoud.

5. Transcripties

Sommige opnames waren in de originele collectie voorzien van een handgeschreven of een getypte transcriptie. De transcripties waarvan de kwaliteit behoorlijk was, zijn gescand en aan de opnames toegevoegd. Hierin kan je het gesprek letterlijk meevolgen. Als er een transcriptie beschikbaar is, dan zie je een aanklikbare knop ‘pdf’ bij de opname in kwestie, als je de zoekfunctie gebruikt.

De transcripties op Dialectloket zijn doorgaans al van enige leeftijd, en variëren ook sterk in kwaliteit. Ondertussen zijn er verschillende nieuwe digitale transcripties gemaakt. Daarbij wordt nu met een uitgebreide handleiding gewerkt om uniformiteit te garanderen. Er wordt ook ‘gealigneerd’ getranscribeerd, wat wil zeggen dat de tekst als een ondertitel aan de audio vasthangt. Met dank aan veel jobstudenten en vrijwilligers, zijn er momenteel al heel wat uniforme en kwalitatieve transcripties voor de dialectbanden beschikbaar. De nieuwe transcripties vormen de basis van het Gesproken Corpus van de zuidelijk-Nederlandse Dialecten (GCND), een gestructureerde verzameling teksten (gesproken en geschreven), die gebruikt wordt voor taalkundig onderzoek. De digitale transcripties zijn sinds oktober 2024 doorzoekbaar via https://gcnd.ivdnt.org/

Meer info: www.gcnd.ugent.be

Lees meer over

• De verzameling dialectenbanden van de Universiteit Gent
• De dialectopnames van het Meertens Instituut

De verzameling dialectbanden van de Universiteit Gent

Prof. dr. Jacques Van Keymeulen (2014)

1. De verzameling dialectbanden [1]

Alle professoren Nederlandse taalkunde waren tot voor kort dialectologen; de verzamelingen dialectologische gegevens die in de loop van bijna 100 jaar aangelegd zijn, zijn dan ook zeer uitgebreid en worden gaandeweg gedigitaliseerd om ze voor vakgenoten en het publiek beter te kunnen ontsluiten.

Een belangrijke collectie is de verzameling dialectbanden die in de loop van de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw tot stand is gekomen op initiatief van de professoren Willem Pée en Valeer Vanacker. Prof. Vanacker was een van de pioniers van de studie van de dialectsyntaxis, en voor die studie had hij het plan opgevat om van alle dialecten in Vlaanderen een goede bandopneming te (laten) maken van een zgn. ‘vrij gesprek’ met goede dialectinformanten. Die bandopnemingen zouden ook een belangrijke aanvulling kunnen betekenen bij het materiaal in de Reeks Nederlandse Dialektatlassen [2]. Het Dialectenbureau (nu ‘Meertensinstituut’) in Amsterdam was hem in de jaren 50 daarin voorgegaan voor de dialecten in Nederland, op initiatief van Jo Daan (zie Rensink 1962 en https://www.meertens.knaw.nl/soundbites/).

In 1962 werd aan prof. Pée door het Fonds voor Fundamenteel en Kollektief Onderzoek [3] een krediet toegekend waardoor het mogelijk werd gemaakt met de verzameling te beginnen [4]. De dialectsprekers moesten aan een aantal voorwaarden voldoen, zodat de onderzoeker er zeker van kon zijn met echt en onvervalst plaatselijk dialect te maken te hebben. De ideale zegsman of zegsvrouw was ter plaatse geboren en getogen, was honkvast en had een relatief hoge leeftijd en een lage opleidingsgraad. Ideaal was ook dat beide ouders en partner hetzelfde dialect spraken als de zegspersoon. In een dorp kwam men met zo’n profiel al snel bij de boerenbevolking terecht. Uiteraard moest de zegspersoon ook goed ter tale zijn en iets te vertellen hebben. Om ongewenste invloed van de standaardtaal te vermijden en de spontaneïteit van de gesprekssituatie te verhogen, werd het gesprek dikwijls gevoerd door een tussenpersoon die (ongeveer) hetzelfde dialect sprak als de informant. Alle opnames gebeurden bij de zegspersoon thuis, en duren gemiddeld zo’n half uur [5]. De meeste informanten zijn geboren rond 1900; de oudste zegsman is die voor het dorp Bossuit (geboren in 1871).

De informanten werden gezocht (en geïnterviewd) door het personeel van het Seminarie voor Vlaamse Dialectologie (voor een overzicht zie Vanacker en De Schutter 1967:39-40). Prof. Vanacker heeft ook geprobeerd zoveel mogelijk studenten te motiveren om in hun gemeente geschikte zegspersonen te vinden voor een opname. Aangezien de meeste Gentse studenten uit West- en Oost-Vlaanderen komen, zijn die twee provincies het beste bewerkt. Voor sommige gemeenten bestaat er meer dan één band; dat zijn dan meestal de plaatsen waarvoor een student als licentiaatsverhandeling een dialectsyntaxis heeft geschreven. Naarmate men naar het oosten gaat, worden de meetpunten helaas schaarser – vooral in Limburg (zie de kaart). Speciale aandacht is uitgegaan naar Frans-Vlaanderen, waar voor elk dorp een bandopneming is gemaakt. Voor sommige Frans-Vlaamse gemeenten zijn de Gentse bandopnemingen nu de enige getuigen van het Vlaams dat er eeuwenlang werd gesproken.

De biografische gegevens van de sprekers werden op technische fiches (A4-formaat) bijgehouden. Ze zijn nu allemaal ingescand en in de database verwerkt. Wel werden de familienamen van de informanten om redenen van privacy niet vrijgegeven. De belangrijkste gegevens i.v.m. de taal van de informanten zijn natuurlijk de data m.b.t. leeftijd, opleiding en honkvastheid. De inhoud van de gesprekken werd niet of erg onvolledig weergegeven – dialectologen zijn immers vooral in de vorm van de taal geïnteresseerd. De banden bevatten in elk geval zeer talrijke gegevens over het traditionele landbouwbedrijf.

De bandopnemingen zijn voor een deel toegankelijk gemaakt door transcripties. Die transcripties zijn niet fonetisch, maar ‘woordelijk’, d.w.z. dat de dialectische uitspraak in een vernederlandste vorm is weergegeven. De transcripties werden gemaakt door jobstudenten aan de hand van een aantal richtlijnen – die met wisselende ijver en kunde werden opgevolgd. De beste transcripties zijn die die voor een syntactische of fonologische licentiaatsverhandeling gediend hebben. Elke transcriptie kwam tot stand in drie stappen: eerst werd een geschreven tekst gemaakt, dan werd die gecorrigeerd en vervolgens uitgetikt.

De nieuwe, digitale transcripties worden aan de hand van een transcriptieprotocol gemaakt. Elke transcriptie bestaat uit twee lagen, één dichter bij het dialect en één dichter bij de standaardtaal. Er wordt niet met fonetische tekens getranscribeerd, maar er wordt vernederlandst. Vernederlandsen betekent niet vertalen naar het Nederlands, maar wel abstractie maken van dialectische fonologie, morfologie of syntaxis. Maatstaf voor de spelling is het Groene Boekje. Meer info via www.gcnd.ugent.be

2. Het digitaliseringsproject

In 2012 werd het project “Stemmen uit het verleden. Digitaliseren en ontsluiten van dialectopnames gemaakt in de jaren 60 en 70 door het Seminarie voor Nederlandse Taalkunde en Vlaamse Dialectologie’ door de UGent goedgekeurd. Het was een aanvulling op een grootschalig project dat in 2009 werd opgestart en dat een website over taalvariatie beoogde. We kregen ook aanvullende subsidies van de Vlaamse Gemeenschap en van de provincies Oost- en West-Vlaanderen en Limburg.

De digitalisering hield volgende zaken in. Allereerst werden de 783 geluidsbanden gedigitaliseerd. Een technisch medewerker van de toenmalige vakgroep Nederlandse Taalkunde, Rieke Willems, heeft ongeveer 500 banden op zeer professionele manier naar wav-bestanden omgezet. Toen mevr. Willems wegens een reorganisatie naar een andere sectie van de vakgroep werd gemuteerd, is de rest van de banden gedigitaliseerd door een gespecialiseerde firma. Er zijn voor 550 verschillende plaatsen opnames; voor sommige gemeenten is er meer dan één opname voorhanden. De verdeling per provincies / streek is als volgt: Frans-Vlaanderen: 113, West-Vlaanderen: 188, Oost-Vlaanderen: 285, Antwerpen: 85, Vlaams-Brabant: 47, Limburg: 29, Henegouwen: 5, Zeeland: 31.

Op de tweede plaats werden alle metadata, d.i. alle biografische gegevens in verband met de zegslieden en technische gegevens over de banden, in een database ondergebracht. Op de derde plaats werden van de meeste banden korte inhouden gemaakt, zodat de inhoud van de banden ontsloten is. Die korte inhouden worden voorafgegaan door niet-gestandaardiseerde trefwoorden, waarop gezocht kan worden. Die korte inhouden zijn vooral voor de erfgoedsector en de mondelinge geschiedenis van belang. De bandenverzameling blijkt immers de grootste collectie levensverhalen te zijn van gewone volksmensen in de eerste helft van de vorige eeuw. Op de vierde plaats werden alle transcripties – voor zover aanwezig – ingescand en in de database ingevoerd; het zijn er 318 in totaal.

Ondertussen zijn er ook nieuwe, digitale transcripties gemaakt. Die transcripties zijn sinds oktober 2024 doorzoekbaar via het Instituut voor de Nederlandse Taal: gcnd.ivndt.org Door die nieuwe, uniforme en kwalitatieve transcripties ligt de weg naar een systematische thematische ontsluiting open. De oude trefwoorden waren namelijk niet gestandaardiseerd en daarom was de thematische doorzoekbaarheid niet optimaal. Doordat bij de ene band bijvoorbeeld ‘Wereldoorlog I’ stond en bij de andere ‘Eerste Wereldoorlog’, was het lang niet evident de collectie efficiënt te doorzoeken. Er is daarom een gestandaardiseerde trefwoordthesaurus ontwikkeld, die hiërarchisch is opgebouwd en ook voorzien is van alternatieve termen. Gaandeweg worden de oude trefwoorden nu vervangen door nieuwe, gestandaardiseerde trefwoorden. Daarnaast noteren we nu ook tijdsindicaties bij de trefwoorden, zodat je meteen de relevante geluidspassage kunt vinden en beluisteren, en je dus niet door de hele opname moet. Voorlopig zijn er al 302 opnames thematisch doorzoekbaar aan de hand van de gestandaardiseerde trefwoorden. De andere opnames zullen in de toekomst onder handen genomen worden, maar in de tussentijd zijn ook die opnames thematisch doorzoekbaar aan de hand van de oude, niet-gestandaardiseerde trefwoorden.

3. Wensen voor de toekomst

De bandenverzameling is indrukwekkend, maar helaas niet volledig. Ideaal zou zijn dat er voor elk plaatselijk dialect in Vlaanderen een goede bandopneming zou bestaan – met een goede samenvatting van de inhoud ervan. Er is nog heel wat te doen voor de provincies Antwerpen, Vlaams-Brabant en vooral Limburg. De dialectsprekers die aan de criteria voor de verzameling voldoen, zijn stilaan aan het uitsterven. Om de traditionele dialecten vast te leggen heeft men immers zegspersonen nodig die vόόr de jaren 60 van de vorige eeuw gesocialiseerd zijn, d.i. met een traditioneel dialect als moedertaal volwassen zijn geworden. Enkel personen die vόόr 1940 zijn geboren, hebben hun taal nog geleerd vόόr de democratisering van het onderwijs en de introductie van de mass media, die de Nederlandse standaardtaal naar alle lagen van de bevolking hebben gebracht. Er rest dus nog maar weinig tijd om de verzameling te vervolledigen.

De verzameling is gedeeltelijk ontsloten met transcripties, die in handschrift of in typoscript beschikbaar zijn. Een belangrijke wens voor de toekomst is het ontsluiten van de hele verzameling door goede transcripties die op een eenvormige wijze tot stand zijn gebracht. Er is daarvoor een transcriptieprotocol ontwikkeld en momenteel zijn er verschillende jobstudenten en vrijwilligers digitale transcripties aan het maken van de volledige collectie.

Die transcripties vormen de basis voor een digitaal corpus, het Gesproken Corpus van de zuidelijk-Nederlandse Dialecten (GCND), zodat ze doorzoekbaar zijn en voor wetenschappelijk onderzoek ter beschikking kunnen komen. Een dialectband transcriberen is een tijdrovend werk; een transcriptie wordt bovendien het beste gemaakt door iemand die het betrokken dialect zelf spreekt. Naarmate de tijd vordert, wordt het transcriberen moeilijker: niet alleen wordt het zeer ouderwetse dialect niet goed meer begrepen door jonge mensen, maar ook zijn vele gespreksonderwerpen (bijv. de manier waarop vlas gezwingeld werd) volkomen vreemd geworden voor de moderne mens.

Het is dus nu of nooit om de opnames te transcriberen. We werken daarvoor samen met jobstudenten, maar hun kennis van het dialect en van de gespreksonderwerpen blijkt soms onvoldoende. Daarom schakelen we ook de hulp in van een heleboel vrijwilligers. Dat zijn meestal gepensioneerde mensen met een hart voor taal en een goede kennis van het dialect uit de eigen streek. Zij kijken de studententranscripties na en ze proberen de gaten aan te vullen waar mogelijk. Op dit moment zijn er dankzij jobstudente en vrijwilligers al meer dan 331 digitale transcripties beschikbaar op Dialectloket. Onze wens voor de toekomst is dat alle opnames uit de collectie Stemmen uit het Verleden een digitale transcriptie zullen krijgen zodat de inhoud van de opnames ook in de toekomst toegankelijk blijft voor mensen die geen dialect meer kennen.

Meer info over het GCND: www.gcnd.ugent.be

4. Dankbetuigingen

We zijn allereerst de UGent dankbaar voor het verstekken van de financiële middelen waarmee de digitalisering van de bandenverzameling mogelijk werd gemaakt. Daarnaast gaat onze dank ook uit naar de Vlaamse Gemeenschap en de provinciebesturen van West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Limburg, die financiële steun hebben gegeven voor het aanvullen van de database (o.a. met korte inhouden en gestandaardiseerde trefwoorden). Het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (FWO) en het Bijzonder Onderzoeksfonds (BOF) willen we bedanken voor de financiële steun waardoor we digitale transcripties hebben kunnen toevoegen als een soort van ondertiteling. Liesbet Triest, Pauline Van Daele, Veronique De Tier, Melissa Farasyn, Lien Hellebaut, Frederic Lamsens, Anton Raath, Anne-Sophie Ghyselen en Anne Breitbarth hebben het project uitgevoerd.

Een en ander kon echter maar tot een goed einde gebracht worden door de hulp van vrijwilligers, die we zeer erkentelijk zijn: Anne-Marie Beirens, Hedwig Belien, Roelof Boddaert, Freddy Colson, Roos Coppens, Pieter De Dier, Leendert De Jonge, Paul De Man, Annemie Hillewaere, Myriam Lammertyn, Gudrun Van Landeghem, Luut Leroy, Dirk Raes, Jean-Marie Schepens, Jeannick Steleman, Lopke Van Acker, Ugo Verbeke, Silvia Weusten, Erfgoedcel TERF, Erfgoedbank Land van Rode.

Referenties

Rensink, W.G. (1962), Dialecten op de band. In: Taal en Tongval 14. pp. 184-196.

Vanacker, V. en G. De Schutter (1967), Zuidnederlandse dialekten op de band. In: Taal en Tongval 19. pp. 35-51.

[1] De tekst is voor een belangrijk deel gebaseerd op Vanacker en De Schutter 1967.

[2] In de Reeks Nederlandse Dialectatlassen (RNDA) zijn dezelfde 141 zinnetjes in het dialect vertaald en fonetisch genoteerd voor 1.956 plaatsen in het Nederlandse en Friese taalgebied. Het is een project dat aan de UGent gestart is door de dialectoloog E. Blancquaert; de afronding ervan duurde een halve eeuw.

[3] Nu Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen.

[4] De allereerste opname had plaats in het dorp Dikkebus in 1961.

[5] Er werd met snelheid 19 opgenomen met een REVOX-toestel op BASF-banden, type LGS 35 op spoelen van 18 cm diameter (zie Vanacker en De Schutter 1967:38).

Dialectopnames van het Meertens Instituut

1. Nederlandse Dialectenbank

Sinds de jaren vijftig maakten onderzoekers van het Nederlandse Meertens Instituut in heel het land opnames waarbij de dialectsprekers min of meer vrijuit spraken over onderwerpen naar eigen keuze. Het streven was hierbij om een dekking te krijgen over het hele taalgebied, en zo een inzicht te geven in de gesproken dialecten van het Nederlands rond het midden van de vorige eeuw. De opnames zijn gedigitaliseerd en indien nodig ook gerestaureerd in de geluidsstudio van het Meertens Instituut. Sinds 1998 beschikt het Meertens Instituut over twee audiostudio’s. De studio’s staan onder leiding van Kees Grijpink. De collectie opnames van het Meertens Instituut bestaat uit meer dan duizend uur, ongeveer zes weken non-stop luisteren, aan geluidsopnames van gesprekken in dialect tussen twee of meer mensen, zonder inmenging van de onderzoeker.

Op 24 september 2009 lanceerde het Meertens Instituut het project ‘Soundbites uit vervlogen tijden’. De gehele collectie werd daarmee op een duurzame manier voor publiek en voor onderzoek toegankelijk via internet op de Nederlandse Dialectenbank. Alle opnames werden op een sprekende kaart gepresenteerd als hulpmiddel om de verschillende dialecten te beluisteren. De verzameling geeft behalve van de verschillende dialecten ook een uniek beeld van het vroegere Nederland. De gesprekken gaan over zware armoede, de werkverschaffing in de crisisjaren, over de oorlogstijd, sociale tegenstellingen, lokale gebruiken, het drogeren van wedstrijdduiven met hennep, het plukken van brandnetels voor de varkens, de slechte omstandigheden op vissersboten waar het drinkwater uit de ton nagenoeg zwart was.

In een samenwerking van het Meertens Instituut en de Universiteit Gent werd in 2016 beslist om de Nederlandse en Vlaamse opnames samen te ontsluiten op één Vlaams-Nederlandse kaart. Zowel het opzet als het uiteindelijke resultaat van de collectie van de UGent en die van het Meertens Instituut zijn immers erg gelijkend. Het resultaat van die samenwerking zijn de ‘Stemmen uit het verleden’ op Dialectloket. Toch vormen de 2710 Nederlandse opnames die beschikbaar zijn op Dialectloket maar een beperkt deel van de Meertens-collectie. Naast dialectopnames uit Nederland, beschikt het Meertens Instituut ook over opnames van buiten Europa, bijvoorbeeld van Nederlandse emigranten uit de Verenigde Staten van Amerika. De volledige collectie is nog steeds te beluisteren op de Nederlandse Dialectenbank. Daar is ook de originele documentatie behorende bij de geluidsopnames beschikbaar voor wie ingelogd is via de onderzoeksinfrastructuur CLARIN (Common Language and Resources Technology Infrastructure).

2. Onderzoek

De collectie wordt gebruikt voor onderzoek. Hieronder volgen enige publicaties:

• Oostendorp, M. van (2014). “Phonological and phonetic databases at the Meertens Institute.” The Oxford Handbook of Corpus Phonology. Eds. J. Durand & G. Kristoffersen. Oxford: OUP. 546-551.
• Zeldenrust, D.A. (2014) “The exploration and visualisation of big data in the humanities, Comparing data representation of a large-scale e-infrastructure (CLARIN) and a dedicated Virtual Research Environment (Soundbites)“. European Social Science History Conference, Proceedings. Vienna, Austria.
• Zeldenrust, D.A. & M. van Oostendorp. (2013) “Combining tailor made research solutions with big infrastructures: the speaking map of the Netherlands.” Digital Humanities Conference 2013, Proceedings. Lincoln, Nebraska: University of Nebraska.
• Zeldenrust, D.A. (2014) “Access to data: the Soundbites collection of the Meertens Institute and a flexible approach to the curation and dissemination of humanities digital resources“. Digital Humanities Benelux Conference (The Hague).
• Zeldenrust, D.A. (2014) “De ‘sprekende kaart’ over de grens.” Nieuwsbrief Meertens Instituut 9.4.
• Zeldenrust, D.A. (2013) “De sprekende kaart nu ook geschreven“. Nieuwsbrief Stichting Academisch Erfgoed 35.5.
• Zeldenrust, D.A. (2009) “Soundbites gaan online“. E-data & Research. 4.2, 3.
• Zeldenrust, D.A. (2008) “Dialecten beschikbaar via sprekende kaart“. E-data & Research 3.3.

3. Colofon

De projectleider van de Nederlandse Dialectenbank is Douwe Zeldenrust. De wetenschappelijke begeleiding wordt verzorgd door Marc van Oostendorp. Kees Grijpink is verantwoordelijk voor de audio digitalisering. De website is ontworpen en gemaakt door Jan Pieter Kunst. Verder hebben aan dit project meegewerkt: Boudewijn van den Berg, Martiniano Brito, Maarten Frinking, Kees Grijpink, Tina Pinna, Aldo van Regteren Altena, Dirk Roorda, Heiko Tjalsma en Paula Witkamp.

Het project is gefinancierd door het Meertens Instituut, DANS (in het kader van het DANS-programma Kleine Dataprojecten) en deKNAW (in het kader van de Stimulans Open Access Data subsidie).

Privacy

Universiteit Gent

De Universiteit Gent heeft getracht persoonsgegevens m.b.t. de collectie zoveel mogelijk af te schermen. Enkel de voornaam, geboortedatum en het beroep van de sprekers worden weergegeven. Meent u dat de digitale beschikbaarstelling van bepaald materiaal toch inbreuk maakt op enig recht dat u toekomt of uw (privacy)belangen schaadt, dan kunt u dit aan de Universiteit Gent laten weten via onderstaand formulier.

Meertens Instituut

Het Meertens Instituut heeft zijn best gedaan om de rechthebbenden van het getoonde materiaal op te sporen en hun toestemming te vragen voor de openbaarmaking op internet. Dat is niet in alle gevallen gelukt. Meent u dat de digitale beschikbaarstelling van bepaald materiaal inbreuk maakt op enig recht dat u toekomt of uw (privacy)belangen schaadt, dan kunt u dit onderbouwd aan het Meertens Instituut laten weten. Bij een gegronde klacht zal het Meertens Instituut het materiaal ontoegankelijk maken en/of van de website verwijderen, dan wel samen met u bekijken hoe op een andere manier aan uw klacht tegemoet kan worden gekomen. Vult u hiervoor onderstaand formulier in. Er zal dan op korte termijn contact met u worden opgenomen.

Gebruik onderstaand formulier wanneer u rechthebbende bent op een werk dat op de website van het Meertens Instituut wordt getoond, of als u om andere redenen een bezwaar wilt kenbaar maken tegen bepaald materiaal op de website (bijvoorbeeld in verband met uw privacy).

Gebruik en rechten

Universiteit Gent

De auteursrechten op de verzameling dialectbanden van de Universiteit Gent vallen onder de algemene regels in de disclaimer van deze website. De collectie kan in overleg met de UGent gebruikt worden door andere organisaties zoals erfgoedcellen en heemkringen, voor wetenschappelijk onderzoek, voor journalistieke doeleinden enz. In dat geval kan u contact opnemen met de vakgroep Taalkunde – Nederlands van de Universiteit Gent. Gebruik daarvoor ook onderstaand formulier.

Meertens Instituut

De auteursrechten van de dialectopnames van het Meertens Instituut zijn in handen van het Meertens Instituut. Al het op deze website geplaatste materiaal is vrij te gebruiken voor dialectologisch, fonetisch, historisch of ander onderzoek. Onderzoekers wordt gevraagd bij publicatie de volgende bronverwijzing te gebruiken:

Oostendorp, M. van (2014). “Phonological and phonetic databases at the Meertens Institute.” The Oxford Handbook of Corpus Phonology. Eds. J. Durand & G. Kristoffersen. Oxford: OUP. 546-551.

Neem voor andersoortig (bijvoorbeeld commercieel) gebruik contact op met Douwe Zeldenrust, coördinator Onderzoekscollecties (douwe.zeldenrust@meertens.knaw.nl).